بهینه سازی پورتفوی با درنظرگرفتن روان شناسی بازار در یک محیط فازی

مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و عوامل دیگری از این دست، از نظر روانی تاثیر چشم‏گیری بر قیمت دارایی‏های مالی می گذارد. با این وجود، مدل‏های بهینه سازی پورتفوی جنبه‏های احساسی و غیرمنطقیِ بازارهای مالی را نادیده می گیرند. از این رو، تحقیق حاضر با ترکیب تئوری میانگین-واریانس و روان‏شناسیِ جمعیِ بازار، شیوه‏‏ای نوین برای بهینه سازی پورتفوی ارائه می‏کند. استراتژی ارائه شده در این تحقیق، افق سرمایه‏گذاری را به زیردوره‏های کوتاه‏تری تقسیم کرده و در ابتدای هر زیردوره، پورتفوی را با درنظرگرفتن وضع روانی بازار، به‏روز می‏کند. به این منظور، روان-شناسی بازار به یک مجموعه معیار برای ارزیابی دارایی های مالی تبدیل شده و فرآیند استدلال و استنتاجی که تحلیل‏گران تکنیکال از آن بهره می‏برند نیز جهت اندازه گیری معیارها در یک محیط فازی شبیه‏سازی ‏می شود. این‏کار با هدف تعیین امکان بالاتر و پایین‏تر بودن قیمت دارایی ها نسبت به ارزش ذاتیِ آن ها انجام می‏گیرد. سپس، با توجه به درجه امکان‏های محاسبه شده و متناسب با خصوصیات سرمایه‏گذار، یک مدل برنامه‏ریزی فازی در چهارچوب مدل مارکوویتز، پورتفوی را به‏روز می‏کند. برای نزدیک‏تر شدن به شرایط واقعی بازار، این مدل هزینه‏های معاملات را با نرخ های متفاوتی برای خرید و فروش دارایی ها درنظر می‏گیرد و پورتفوی را در حضور یک دارایی بدون ریسک، بهینه‏سازی می‏کند. یک مطالعه تجربی روی داده‏های واقعی مربوط به 30 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است که کارایی مدل را بررسی کرده و آن را با استراتژی‏های دیگر، شامل استراتژی خرید و نگهداری و یک مدل متعارفِ به‏روز رسانی پورتفوی، مقایسه می‏کند. این مطالعه، مدل را برای سه سرمایه‏گذار محتاط، میانه‏رو و ریسک پذیر، آزمایش می‏کند. نتایج به‏دست آمده نشان می دهد که مدل پیشنهادی نسبت به مسائل روانیِ بازار پاسخِ مناسب نشان می‏دهد. بر اساس این نتایج می‏توان بیان کرد که برای هر سه سرمایه‏گذار، استراتژیِ پیشنهاد شده به طور قابل توجهی بهتر از شاخص بازار و سایر استراتژی‏های مورد بررسی، عمل می‏کند.